شماره هشتم فصلنامه «مطالعات علوم قرآن» منتشر شد 

به گزارش ایکنا، شماره جدید فصلنامه «مطالعات علوم قرآن» حاوی هفت مقاله با عناوین «مبانی فلسفی کاربرد خیال (تمثیل) در قرآن» نوشته سیدمهدی میرهادی، «بررسی فطرت بالفعل و بالقوه از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی و شهید مطهری» اثر علی نورمحمدیان، «بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید» به قلم حسن زرنوشه فراهانی و صابر خلیلی است.

از دیگر مقالات این شماره می‌توان به «طلاق عاطفی و راهکارهای قرآنی پیشگیری از آن» نوشته محمدصادق یوسفی‌مقدم و لیلا دین‌پرست سرخ‌آبی، «واکاوی چالش کلامی و اخلاقی تفسیر آیات ۱-۱۰ سوره عبس از نگاه فریقین» به قلم مرضیه ورمزیار، «واکاوی روایات سیره امام علی(ع) در تطبیق بر آیات ۸۷ و ۸۸ سوره مائده» اثر سیدمحمد نقیب و لیلا ابراهیمی و «بررسی و نقد برخی مقالات دایرة‌المعارف قرآن الیور لیمن درباره حوا، ساره، مریم و خدیجه، زنان منسوب به پیامبران» نوشته نجمه قافی و محمدهادی منصوری اشاره کرد.

در چکیده مقاله «مبانی فلسفی کاربرد خیال (تمثیل) در قرآن» می‌خوانیم: تمثیل از مهم‌ترین وجوه معنایی و کلامی به‌کاررفته در قرآن است. مقاله پیشِ رو با هدف تبیین چرایی کاربرد تمثیل (خیال) در قرآن به لحاظ هستی‎‌شناختی و معرفت‌شناختی تدوین شده است. تحلیل و استنتاج، روش مورد استفاده در این مقاله است. دو گزاره اصلی که مقاله در پی تبیین آن است، عبارت‌اند از: 1. تمثیل‌های قرآنی ماهیت اعتباری و مجازی ندارند؛ یعنی صرف مثال برای آسان‌شدن فهم نیستند (وجه هستی‌شناختی)؛ 2. تمثیل‌های قرآنی، حقایق متنزل‌شده‌ای هستند که موضوع، مبادی و مواد قوه خیال برای فهم معارف قرآنی قرار می‌گیرند و فهم را امکان‌پذیر می‌سازند (وجه معرفت‌شناختی). در قرآن، تمثیل به معنای توصیف‌کردن و تشبیه حقایق معقول به نمودهای محسوس به‌کار می‌رود؛ زیرا واقعیت‌های عالم مشهود، نمودهای مناسبی برای ترسیم عالم غیب و حقایق معنوی است.

تمثیل، فعالیت مهم قوه خیال برای فهم و تفهیم مسائل است که از طریق بازیابی، ترکیب یا خلق صورت‌های مثالی (خیالی) متناسب با مفاهیم مورد نظر انجام می‌پذیرد. قرآن کتاب هدایت انسان‌ها است و نه تنها معارف مندرج در آن، بلکه چگونگی تبیین آن معارف نیز برای افراد بشر حجت و راهگشا است. اراده و تدبیر الهی در به‌کارگیری تمثیل در قرآن، آموزه‌های پربرکتی را برای ما به ارمغان می‌آورد.

همچنین در مقدمه این مقاله آمده است: کاربرد خیال (تمثیل) در قرآن، وجهی هستی‌شناختی دارد که به حقیقت و ماهیت تمثیل مربوط است. تمثیل قرآنی در وجه هستی‌شناختی‌اش درجه و مرتبه‌ای نازل شده از حقیقت مطلق است که ساحتش از مجاز و اعتبار مبرا است. تمثیل در قرآن وجهی معرفت‌شناختی نیز دارد که به نقش ابزاری و کارکردی‌اش مربوط است. خداوند متعال تمثیل را که خود مرتبه‌ای از حقیقت است، سکوی رسیدن به درجات بالاتر حقیقت قرار داده است. طالبان معارف الهی از طریق تمثیلات قرآنی با آسودگی و زیبایی به حقایق قرآنی منتقل و کامیاب می‌گردند.

همچنین آمده است: تمثیل در قرآن همچنین وجهی زیباشناختی دارد که جمال و شیرینی حقایق توحیدی و الهی را در اوج به نمایش گذاشته است. در این وجه، خداوند والاترین معانی را از مخزن غیبی علم خود در زیباترین قالب‌های کلامی برای هدایت بندگان خود ارائه کرده است. وجه زیباشناختی قرآن آنقدر وسیع و پیچیده است که موضوع تحدی قرار گرفته و جنبه‌ای آشکار از اعجاز قرآن را تبیین می‌کند.